Giữ Lại Yếu Tố Con Người Trong Kỷ Nguyên Tác Nhân AI

Gần đây, tôi dành nhiều thời gian để suy nghĩ về mối quan hệ giữa con người và công nghệ—đặc biệt là cách các tác nhân AI (AI agents) đang âm thầm định hình lại cuộc sống và công việc hằng ngày của chúng ta.

Những công cụ thông minh này ngày càng làm được nhiều việc mà trước đây vốn cần đến sự tham gia trực tiếp của con người: từ đặt lịch họp, trả lời tin nhắn khách hàng, đến cả việc viết nội dung cơ bản.

Hiệu quả là điều rõ ràng. Nhưng điều khiến tôi trăn trở là: liệu chúng ta có đang vô tình trao quá nhiều phần tư duy của mình cho máy móc?

AI Giỏi Thật, Nhưng Vẫn Thiếu Một Thứ Gọi Là "Người"

Tuần trước, tôi chứng kiến một đồng nghiệp giao toàn bộ phần nghiên cứu cho trợ lý AI. Chỉ trong vài phút, AI đã trả về một bản phân tích khá đầy đủ—nếu làm thủ công chắc phải mất cả buổi sáng.

Tôi phải thừa nhận: tốc độ và độ chính xác thật đáng nể. Nhưng khi đọc xong, tôi vẫn cảm thấy thiếu thiếu. Thiếu cái gì? Chính là chất người—sự liên tưởng bất ngờ, sự nhạy cảm tinh tế, hay một góc nhìn riêng biệt mà chỉ con người mới có thể tạo ra.

Tôi không phủ nhận sự tiện lợi của AI—tôi cũng đang dùng nó mỗi ngày để xử lý công việc. Nhưng tôi tin rằng chúng ta cần chủ động giữ lại phần người trong thế giới đang ngày càng tự động hóa này.

Có Những Việc Chỉ Con Người Mới Làm Được

Hãy thử nhìn vào những công việc mang tính sáng tạo—như viết lách, thiết kế, xây dựng thương hiệu. AI có thể tạo ra nội dung đúng cú pháp, đúng ngữ pháp, nhưng nó không có trải nghiệm sống, không có ký ức, không có cảm xúc.

Nó có thể “bắt chước” giọng văn, nhưng không thể thay thế sự chân thật.

Trong ngành y tế, AI có thể phân tích dữ liệu để đưa ra chẩn đoán sơ bộ. Nhưng hỏi bất kỳ bệnh nhân nào về một trải nghiệm đáng nhớ, họ sẽ kể về bác sĩ đã lắng nghe họ thật sự, giải thích rõ ràng, và cho họ cảm giác an tâm.

Trong giáo dục, các nền tảng học trực tuyến có thể cá nhân hóa nội dung theo từng người học. Nhưng nếu hỏi “người thầy nào thay đổi cuộc đời bạn?”, câu trả lời sẽ luôn là: người đã tin tưởng bạn, truyền cảm hứng, đặt cho bạn những câu hỏi không dễ trả lời.

Những điều đó—không thể nào lập trình được.

Cân Bằng Giữa Con Người Và Máy Móc

Chúng ta đang ở giữa hai luồng suy nghĩ: một bên ca ngợi AI, một bên lo sợ bị thay thế. Nhưng tôi nghĩ, thay vì chọn phe, chúng ta nên học cách cân bằng.

Thay vì coi AI là “đối thủ”, hãy coi nó là trợ lý. Nó giúp bạn làm việc nhanh hơn, xử lý những việc lặp đi lặp lại, để bạn có nhiều thời gian hơn cho những gì thực sự cần đến suy nghĩ, cảm xúc và sự tinh tế của con người.

Chúng ta có thể Be Tech-Forward—tức là đi đầu về công nghệ—nhưng không nên để công nghệ cuốn mình đi quá xa. Hãy chủ động đặt ranh giới. Biết khi nào nên để máy làm, và khi nào cần chính chúng ta bước vào.

Tôi Đang Làm Gì Với AI?

Tôi dùng AI mỗi ngày—không giấu gì bạn. Từ việc tìm thông tin, tổng hợp dữ liệu, xử lý công việc hành chính, đến hỗ trợ viết nháp nội dung.

Nhưng có 3 việc tôi vẫn giữ cho riêng mình:

• Sáng tạo ý tưởng mới

• Ra quyết định chiến lược

• Xây dựng mối quan hệ và giao tiếp với con người

Vì tôi tin rằng những phần việc này không thể bị thay thế bởi công nghệ, ít nhất là trong hiện tại.

Tôi cũng quan sát thấy: những tổ chức mà tôi ngưỡng mộ nhất đều đang làm điều tương tự. Họ sử dụng AI có chiến lược, nhưng vẫn đầu tư vào phát triển con người—vào sự đồng cảm, tư duy phản biện, và khả năng sáng tạo.

Tương Lai Không Phải Là Người Hoặc Máy—Mà Là Cả Hai

Câu hỏi không phải là: “AI có thay thế con người không?”Mà là: “Chúng ta sẽ thiết kế hệ thống thế nào để AI và con người cùng hỗ trợ nhau, cùng phát triển?”

Tôi không hình dung một tương lai nơi AI làm hết còn con người chỉ đứng nhìn. Tôi tin vào một thế giới mà:

• AI xử lý công việc lặp lại, có thể đoán trước

• Con người tập trung vào những gì sâu sắc hơn: sáng tạo, kết nối, ra quyết định đạo đức, định hình chiến lược dài hạn

Chúng ta nên để công nghệ giúp ta tiết kiệm thời gian, để có thêm không gian sống đúng nghĩa—sáng tạo, cảm nhận và xây dựng những điều có giá trị.

Còn Bạn Thì Sao?

Bạn nghĩ gì về vai trò của con người trong thời đại AI? Bạn đã tìm được sự cân bằng cho riêng mình chưa?

Nếu bạn đang tìm cách ứng dụng AI vào tổ chức mà vẫn giữ được bản sắc con người, hãy kết nối với tôi. Đặt lịch tư vấn để cùng trao đổi về một chiến lược công nghệ hiện đại, hiệu quả mà vẫn lấy con người làm trung tâm.